Prawo orientacji rolnej i kodeks handlowy

Słowa kluczowe: czysty, surowy olej roślinny, HVP, HVB, prawo, europa, dyrektywa.

Czy Francja ma prawo zakazać swoim rolnikom sprzedaży oleju opałowego? Ustawa orientacyjna dla rolnictwa zezwalałaby na stosowanie czystego oleju roślinnego jako paliwa rolniczego, ale tylko w gospodarstwie, w którym byłby on produkowany, co zabrania wszelkiej możliwości wprowadzania do obrotu i jest sprzeczne z zasadami obrotu i wolności dostępu do rynków energii.

Projekt LOA (ustawa o orientacji rolniczej) nie pozwoli na rozwój wykorzystania czystych olejów roślinnych jako paliwa. Planuje ona zmianę kodeksu celnego w celu zezwolenia, na zasadzie eksperymentu, do dnia 31 grudnia 2007 r. na stosowanie czystych olejów roślinnych (HVP) jako paliwa rolniczego, ale wyłącznie w gospodarstwach, w których zostały one wyprodukowane i pod warunkiem, że HVP są zgodne z typem używanego silnika i odpowiednimi wymogami w zakresie emisji. Jeśli te warunki zostaną spełnione, HVP będą korzystać ze zwolnienia z krajowego podatku konsumpcyjnego (dawny TIPP), ale nie będą mogły być sprzedawane ani oferowane do sprzedaży w celu nawęglania, jeżeli nie ma specjalnego zezwolenia wydanego w drodze dekretów ministra właściwego do spraw budżetu i ministra właściwego do spraw przemysłu. Produkty używane lub przeznaczone do użytku niezgodnie z tymi wymogami, czyli do użytku innego niż działalność rolnicza, podlegają wewnętrznemu podatkowi konsumpcyjnemu – wskazuje projekt ustawy. Jakiekolwiek naruszenie tych przepisów, za które administracja celna jest odpowiedzialna, podlega karze przewidzianej w tym celu.

Europejski hamulec na LOA.

Nie ma pewności, że projekt ustawy zostanie przyjęty w obecnym kształcie.
Na poziomie europejskim dyrektywa 2003/30/WE stanowi, że PVO z roślin oleistych „otrzymany w drodze ciśnieniowej, ekstrakcji lub porównywalnych procesów, surowy lub rafinowany, ale bez modyfikacji chemicznej, może być również wykorzystany jako biopaliwo, jeżeli jego zastosowanie jest zgodne z typem silnika i odpowiednimi wymogami w zakresie emisji”. Wyraźnie wymaga od państw członkowskich przyjęcia niezbędnego prawodawstwa w celu zapewnienia, aby biopaliwa stanowiły minimalny udział paliw sprzedawanych na ich terytorium. Przypomina rezolucję z 18 czerwca 1998 r., która zaleca w szczególności zwolnienie z podatku biopaliw. Na koniec wzywa państwa członkowskie do zastosowania się do tej dyrektywy najpóźniej do dnia 31 grudnia 2004 r.
Dyrektywa 2003/30/WE została transponowana tylko częściowo, ale nie w odniesieniu do przepisów dotyczących HVP. Istotnie, art. 32 ustawy o finansach na rok 2005 dotyczy olejów mineralnych (a nie roślinnych). W związku z tym Komisja wszczęła postępowanie przedsądowe w związku z brakiem transpozycji tej dyrektywy, ponieważ upłynął termin transpozycji.

Niemcy używają HVP na naszych drogach

Inna dyrektywa europejska 2003/96/WE, dotycząca opodatkowania produktów energetycznych, przewiduje specyficzne opodatkowanie biopaliw. Wzywa również do harmonizacji opodatkowania paliw w celu uniknięcia zakłóceń konkurencji w dziedzinie transportu i upoważnia państwa członkowskie do stosowania częściowego lub całkowitego zwolnienia z podatków od biopaliw (bez VAT) – TIPP-TIC we Francji – co uczyniły już Belgia i Niemcy. Tym samym francuscy kierowcy znajdują się w niekorzystnej sytuacji w porównaniu do swoich niemieckich i wschodnich odpowiedników, którzy jeżdżą na HVP… a jest ich wielu na francuskich drogach.
Dyrektywa 2003/96/WE również nie została w pełni transponowana do prawa francuskiego, zauważa senator Aube Philippe Adnot, który śledzi sprawę. Trwa postępowanie arbitrażowe, pisze on do producentów HVP, Komisja Europejska również wszczęła postępowanie przedsądowe przeciwko Francji w związku z brakiem transpozycji tej dyrektywy.

Praktyki antykonkurencyjne

Wreszcie, w odniesieniu do nałożonego na rolników zakazu odsprzedaży HVP, należy sprawdzić, czy projekt ustawy jest zgodny z francuskimi i europejskimi przepisami handlowymi. Art. 420-1 Kodeksu handlowego zakazuje praktyk antykonkurencyjnych, gdy ich celem lub skutkiem może być uniemożliwienie, ograniczenie lub zakłócenie konkurencji na rynku, w szczególności gdy zmierzają one do ograniczenia dostępu do rynku lub swobodnego wykonywania konkurencji przez inne przedsiębiorstwa, (…) gdy zmierzają do ograniczenia lub kontroli produkcji, rynków zbytu, inwestycji lub postępu technicznego, a wreszcie do podziału rynków lub źródeł zaopatrzenia. Ten fundamentalny artykuł NCPC dodaje jednak, że praktyki wynikające ze stosowania tekstu prawnego lub aktu wykonawczego przyjętego do jego stosowania nie podlegają tej zasadzie. Tak byłoby w tym przypadku z HVP, wchodzącym w zakres LOA, gdyby został przyjęty.

Brak prawny i brak transpozycji
Na szczeblu europejskim zapis ten jest jednak sprzeczny z duchem „liberalizacji” dostępu do rynków energii, który znamy już z energii elektrycznej, co przechyla szalę na korzyść rolników. W międzyczasie konieczne jest zatem zwrócenie się do Europejskiej Rady Handlu, aby sprawdzić, czy Francja ma prawo zakazać swoim rolnikom sprzedaży paliwowego oleju roślinnego. W przypadku braku europejskich tekstów i orzecznictwa skuteczna byłaby dyrektywa 2003/30/WE. W rzeczywistości Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej rozwinął ogólne orzecznictwo, zgodnie z którym niektóre przepisy niektórych dyrektyw są skuteczne pod pewnymi warunkami (na przykład przepisy wystarczająco precyzyjne) od daty określonej w dyrektywie dla jej transpozycji.

Poza aspektami prawnymi rolnicy zastanawiają się nad licznymi barierami dla rozwoju gospodarczego i zrównoważonego rozwoju, zwłaszcza w czasach, gdy kluczowym słowem rządu jest zatrudnienie.

David Lefebvre